ვსაუბრობთ უსაფრთხოების სექტორში საქმიანობის ხანგრძლივი გამოცდილების მქონე, ამჟამად "საქართველოსთვის“ წევრ კახაბერ ქემოკლიძესთან მიმდინარე კრიზისზე, პოლიტიკური აქტორების ამოცანებზე,“ქართული ოცნების“ იმედებზე, წინააღმდეგობის მოძრაობის პერსპექტივებზე მასშტაბური ძალადობის ფონზე, ე.წ. ძალოვან უწყებებში არსებულ განწყობებზე.

- ბატონო კახა, ვხედავთ, რომ „ქართული ოცნება“ მეტ ესკალაციაზე მიდის არაჰუმანურობის, ძალის დემონსტრირებით, საკანონმდებლო ცვლილებებით. რჩება შთაბეჭდილება, რომ ამ გზებით არა მხოლოდ ამჟამინდელ კრიზისთან ცდილობს გამკლავებას, ემზადება სხვა - მოსალოდნელი კრიზისებისთვისაც. თქვენ როგორ ხედავთ ამ პროცესს, რა ფაზაში ვართ?

- წარმოვიდგინოთ თავი „ქართული ოცნების“ ფეხსაცმელში და შევხედოთ პროცესებს მათი თვალით: ერთი სცენარის გათვალისწინებით, ისინი ელოდებიან (შესაძლოა, მინიმალისტურად, მაგრამ იმედი აქვთ) თითქოსდა პრეზიდენტი ტრამპი და აშშ-ის ახალი ადმინისტრაცია დალაგდება რუსეთთან. ესენი, დარწმუნებული ვარ, პირდაპირი მნიშვნელობით, ოცნებობენ, რომ ამ დალაგების პროცესში აღმოჩნდნენ არა დასავლეთის, არამედ რუსეთის მხარეს. შესაბამისად, მათი მმართველობის სტილი აბსოლუტურად მისაღები იქნება რუსეთისთვის და ცხადია, გარანტირებულად დარჩებიან ხელისუფლებაში, რადგან სხვაგვარად არც რუსებს და არც ამათ აწყობთ სხვა კონფიგურაცია. ამდენად, ერთი სცენარი სწორედ ეს არის, რომ გეოპოლიტიკა სამხრეთ კავკასიის ირგვლივ იმგვარად გადალაგდება, რომ საქართველო აღმოჩნდება ახალი „რკინის ფარდის“ ბნელ მხარეს.

- ამ სცენარით, დასავლეთი თავად ამბობს უარს საქართველოზე...

- ყოველ შემთხვევაში, აიღოს ე.წ. გეოპოლიტიკური პაუზა, ვიდრე ზოგადად, საქართველოში პოლიტიკური გარემო ან მმართველი პარტიის მიერ დაშვებული შეცდომები იქამდე არ მიიყვანს ვითარების ესკალაციას, რომ მოხდეს რევოლუციური პროცესები. დასავლეთს დალოდების რესურსი ცალსახად აქვს. ასე დაელოდნენ სლოვაკეთს, პოსტსაბჭოთა სივრცეში მყოფ ბევრ ქვეყანას, ასე ელოდებიან ბალკანეთის რამდენიმე სახელმწიფოს, რომლებიც შუაგულ ევროპაში არიან. უპირველესად, ცხადია, იქ უნდათ, იყოს ცივილური და სტაბილური გარემო და ა.შ.

მეორე სცენარი, რომელსაც დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ განიხილავს, ე.წ. ბელარუსული სცენარია. ანუ, მიუხედავად იმისა, რომ პრეზიდენტი ტრამპი და ვლადიმირ პუტინი შესაძლოა, საერთოდაც ვერ „დალაგდნენ“, მათ მაინც სცადონ „ბელარუსული სცენარით“ სვლა. ეს იმას ნიშნავს, რომ ხალხის აბსოლუტური უმრავლესობის მოთხოვნის მიუხედავად, ძალა აღმართს ხნავს პრინციპით, ხელები გადაუგრიხონ საზოგადოების უმრავლესობას, გამოიყენონ შექმნილი ვითარება - არ არის მაკონსოლიდირებელი ლიდერი, არ არის საზოგადოება, რომელიც შესაძლოა, გაერთიანდეს ერთი დიდი იდეის ირგვლივ, პოლიტიკური ველი სუბიექტურ-ობიექტური მიზეზების გამო ფრაგმენტირებულია, ხალხი ნიჰილიზმშია - და განიხილონ, რომ „ხელისუფლების დათმობა აპრიორი ნიშნავს აბსოლუტური უმრავლესობის სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობის დაყენებას, ეს რად უნდა გვიღირდეს, დასავლეთთან ვაჭრობის თავი და ნერვები არ გვაქვს, რისკადაც არ გვიღირს და მოდი, წავიდეთ ამ სცენარითო“. ცხადია, ამ სცენარს ნეგატიური კონოტაციაც აქვს, რადგან ეს ვიწრო ხიდი სად ჩატყდება, არავინ იცის: ამან შესაძლოა, ესკალაციის ისეთი ხარისხი მიიღოს, რომ ფაქტობრივად 90-იან წლებში დავბრუნდეთ. ამ პერიოდში დაბრუნება კი პირდაპირ სისხლის ღვრას ნიშნავს!

ვფიქრობ, არსებობს მესამე სცენარიც - დაელოდონ, როდის შეიძენს ტრამპის ადმინისტრაცია მკაფიოობას საქართველოსთან მიმართებით. ეს ადრე თუ გვიან მოხდება, უბრალოდ ამას შეიძლება, დასჭირდეს ცოტა მეტი ვადა, ვიდრე ჩვენ წარმოგვედგინა, რადგან ამჟამად სხვა გეოპოლიტიკური პროცესებია მათ დღის წესრიგში. ეს ნიშნავს, რომ პროცესი შესაძლოა, წლის ბოლომდე გაიწელოს, ამ პერიოდში სცადონ, „მაგიდიდან“ გადააგდონ ეს სახალხო პროტესტი და შემდეგ, როდესაც მეტი მკაფიოობა წამოვა უშუალოდ თეთრი სახლისა და პრეზიდენტი ტრამპის მხრიდან, ამათ ივაჭრონ უკვე ახალი მოცემულობის გათვალისწინებით, სადაც ეს საპროტესტო ტალღა იქნება ნიველირებული ან მინიმალური.

ეს სამი საკვანძო ანალიტიკური დაშვებაა, რასაც სადღეისოდ ვხედავ.

- ან სამივე ერთად...

- პრინციპში, არც ერთი არ გამორიცხავს მეორეს დროის, ფაზების და გარემოებების გათვალისწინებით, რაც არ უნდა პარადოქსულად ჟღერდეს.

- ვიცით, რომ საქართველოს მეხუთე პრეზიდენტი გეგმავს მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციაზე ვიზიტს, ასევე გეგმავენ პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლებიც, მაგრამ არა „ქართული ოცნების“. იმ ფონზე, როდესაც ჩვენს შემთხვევაში საგარეო და საშინაო პროცესები ერთმანეთზეა გადაჯაჭვული, როგორ ფიქრობთ, რა არის დღეს ქართული დელეგაციის მთავარი ამოცანა?

- საქართველოში არსებული ვითარება გაიტანონ მსოფლიოს მასშტაბით მაქსიმალურად ფართო სპექტრში...

- რომ ეს არ არის ვიწრო ქართული კონტექსტი...

- აბსოლუტურად. აჩვენონ იმ გეოპოლიტიკური კონტექსტის ფართო სურათის გათვალისწინებით, რომელიც ხდება სამხრეთ კავკასიაში და მსოფლიოში: საქართველოში ივანიშვილის ავტოკრატიული რეჟიმის დამყარება აპრიორი ნიშნავს, რომ დასავლეთისთვის ჩაიკეტება სომხეთიც - თუ უკრაინაში ომი გაჩერდა რაღაც დროის განმავლობაში (დარწმუნებული ვარ, რომ ეს შეიძლება, მოხდეს უახლოესი 6-8 თვის განმავლობაში, შეიძლება, უფრო მყისიერადაც), რუსეთი საკუთარი ძალების გადაჯგუფებას და საკუთარისაზოგადოებისთვის პიარული თვალსაზრისით რაღაცის მიყიდვის კონტექსტში შეეცდება რაღაც გეოპოლიტიკური „გამარჯვების“ მიღწევას. რა შეიძლება იყოს ეს გეოპოლიტიკური „გამარჯვება“? ერთ-ერთი სწორედაც სამხრეთ კავკასიაში მისი აქტიურად დაბრუნებაა იმ ფონზე, როდესაც სტრატეგიულ დონეზე გაძევებულ იქნა სომხეთიდან; საზოგადოებრივი მხარდაჭერის თვალსაზრისით არანაირი აქტივი არ გააჩნია, მაგრამ გააჩნია ხელოვნურად, აგენტურის მეშვეობით მანიპულირებული ჯგუფი საქართველოში, რომელიც თან წვალობს ხელისუფლებაში დარჩენას, იმავდროულად იმ მეთოდოლოგიას იყენებს, რომელიც მისაღებია რუსებისთვის.

დასავლეთმა უნდა დაინახოს ეს კონტექსტი და რაც მეტი ადამიანი დაელაპარაკება ჩვენს პოლიტიკოსებს, ანალიტიკურ წრეებს, მით უკეთესი იქნება, ცხადია.

- რა პერსპექტივები აქვს ამ მცდელობებს? რთული გეოპოლიტიკური მოცემულობაა, პრეზიდენტ ტრამპის მიდგომებმაც კიდევ უფრო არაპროგნოზირებადი გახადა...

- პრეზიდენტ ტრამპის მიდგომებმა „ქართულ ოცნებას“ გაუჩინა ის მცდარი იმედები, რომელიც ჩვენ დროს გვაკარგვინებს: ახალი ადმინისტრაცია დალაგების პროცესშია და ამ ყველაფერს „ქართული ოცნება“ სათავისოდ იყენებს, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, ეს მხოლოდ დროებითია და ეს ყველაფერი გამოსწორდება უახლოესი თვეების განმავლობაში. ამდენად, ჩვენ უნდა მივეხმაროთ საზოგადოებას, რომ არ ჩავარდეს ნიჰილიზმში, რადგან ეს არის ყველაზე ცუდი რამ, რაც შეიძლება დაგვემართოს.

- უნდა გამოინახოს საზოგადოების მხარდაჭერის გზებიც... უფრო და უფრო ბრუტალურ, მრავალკომპონენტიან ძალასთან უწევთ ადამიანებს დაპირისპირება...

- მსგავსი ტიპის გამოწვევა საქართველოს უახლეს ისტორიაში აქამდე ნამდვილად არ ყოფილა: მსგავსი ტიპის ბრუტალიზმი „გაპრავებული“ სახელმწიფო ინსტიტუციების დონეზე, თანაც ღიად... წინა ხელისუფლების დროს ხომ იყო, მაგრამ ის „იფუთებოდა“... აბსოლუტური თვითნებობა, აბსოლუტური ვაკხანალია, ინდივიდუალური გადაწყვეტილებები, რომელიც მთლიანად გასულია კონსტიტუციის და სამართლიანობის ფარგლებს, მსგავსი პრეცედენტი მე მგონი, მართლა არ ყოფილა...

- პლუს ამის საზოგადოებისთვის ნორმად შეთავაზება...

- დიახ და თან ამ ყველაფრის აგრესიული პროპაგანდით გამყარება და გაძლიერება კიდევ უფრო მძიმეა.

- თქვენ ხანგრძლივი გამოცდილება გაქვთ ე.წ. ძალოვან უწყებაში საქმიანობის. თქვენი გამოცდილება და ძალადობის მასშტაბებზე დაკვირვება, რომელიც მრავალკომპონენტიანია- მოროდიორობა, ფიზიკური ანგარიშსწორება, ქალების მიმართ დამოკიდებულება, ამ მხრივ თვალსაჩინო იყო 2 თებერვლის მოვლენები და ტოვებდა ორგანიზებულობის განცდას რა შთაბეჭდილებას გიჩენთ, რასთან გვაქვს საქმე?

- ვფიქრობ, საქმე გვაქვს ორ ფაქტორთან: ერთის მხრივ, თქვენ წარმოიდგინეთ, ეს არის არაკვალიფიციურობის, თანამდებობისთვის შეუფერებელი ადამიანების მიერ ძალაუფლების უზურპაციის კლასიკური მაგალითი და ამ ყველაფრის ძალიან უნიჭოდ და უხეშად გაკეთების, ზოგადად, უცოდინარობის, მათ შორის, პროცესების, კანონის; მეორეს მხრივ, ეს არის ორკესტრირებული ქმედება, რომელიც მიმართულია ადამიანების დაშინებისკენ. ამას უწოდებენ „ადამიანების დაშინების ტაქტიკას“, რომელიც მიზნად ისახავს, ხალხი შეეგუოს არსებულ მოცემულობას. სულ ესაა, მაგრამ ეს ყველაფერი ისე უხეშად და უნიჭოდ კეთდება...დარწმუნებული ვარ, თავადაც არ უნდათ, ასე გაკეთდეს, მაგრამ სწორედ არაკვალიფიციურობიდან გამომდინარე კეთდება ისე, რასაც ვხედავთ.

- ქალების მიმართ დამოკიდებულება განსაკუთრებით თვალშისაცემი იყო 2 თებერვალს. აღარ ვსაუბრობ "მუნდირის ღირსებაზე", უბრალოდ ეს საქართველოში არ არის ურთიერთობის ნორმალური ფორმა, ყოველ შემთხვევაში, აქამდე არ იყო და არც ინდივიდუალური შემოქმედების შთაბეჭდილებას ტოვებდა ...

- გეთანხმებით. ვფიქრობ, ეს უფრო უკავშირდება იმ ფაქტორს, რომ მთლიანად საზოგადოება, რომელიც პროტესტშია, ერთ „ქვაბში“ იხარშება სწორედ აგრესიული პროპაგანდიდან გამომდინარე. ისინი ყველა ე.წ. ძალოვანს ეუბნებიან, რომ „ესენი წარმოადგენენ ლგბტ თემს“, „არიან 100 ლარზე გაყიდულები“, „უსამშობლოები“ - მსგავსი ტერმინების გამოყენება ემსახურება მიზანს, მოხდეს ადამიანების ისეთი დონის დემონიზება, რომ საკუთარ თავთან ქვეცნობიერში ნებისმიერი აგრესია „გააპრავონ“ (ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით). ეს ფსიქოლოგიური მომენტიცაა - იმისთვის, რომ საკუთარი შეცდომები "გააპრავო", უნდა დაიჯერო, რომ ამას აკეთებ რაღაც წმინდათა წმინდა მიზნიდან გამომდინარე. ვფიქრობ, სწორედ ამას უკეთებენ ამ ადამიანებს - ტვინი იმ დონეზე გაურეცხეს, დააჯერეს, რომ თბილისსა და სხვა ქალაქებში გამოსული ნახევარი საქართველო გამხდარა ლგბტ თემის წარმომადგენელი ან ყველაზე არარელიგიური და ა.შ. ეს არის სწორედაც პროპაგანდის ინსტრუმენტების გამოყენების შედეგად მიღებული მოცემულობა.

- ანუ, გარდა იმისა, რომ ეს ადამიანები შესაძლოა ბრძანებებს იღებდნენ, საქმე გვაქვს იდეოლოგიურ დამუშავებასთანაც...

- აბსოლუტურად, რადგან იდეოლოგიური დამუშავების გარეშე შეუძლებელია მორალური ღერძის მოშლა, ჩვენ კი უკვე ამ ფაქტთან გვაქვს საქმე. არ ვარ დარწმუნებული, რომ კონკრეტულ ფსიქოლოგიურ პროგრამებს უნერგავენ ამ ადამიანებს, მაგრამ აგრესიული პროპაგანდა შერწყმული გაუნათლებლობასთან არის იდეალური კომბინაცია, ადამიანების გონება გარეცხო - კრიტიკული აზროვნების უნარი გათიშული გაქვს და იღებ იმას, რასაც გაწვდიან, ხოლო გაწვდიან აბსოლუტურ სიბინძურეს. ამ პროცესს უნდა დავუპირისპიროთ გონიერება და სწორი სტრატეგიული კომუნიკაცია, რომელიც უფრო მეტად კომუნიკაციის არხებზეა დამოკიდებული, ვიდრე საზოგადოებაზე: ტელევიზიები, ანალიტიკური წრეები, სხვადასხვა მედიაპლატფორმები, მათ შორის თქვენი მედიაპლატფორმა.

- მსგავსი მიდგომა არ წარმოშობს რისკებს საზოგადოებრივი უსაფრთხოების თვალსაზრისით? რატომ ვკითხულობ: პოლიციელობა, როგორც ასეთი, მაღალი რისკის შემცველი პროფესიაა, რომელიც ნებისმიერ სისტემაში, მათ შორის პოლიციურშიც კი, საზოგადოებრივ მხარდაჭერას საჭიროებს. პოლიციელს გმირს უწოდებს მოქალაქე და არა ხელისუფლება, სახელმწიფო პოლიციელს (რომელთა უმეტესობასაც ანალოგიური სოციალური გამოწვევები აქვს, რაც რიგით მოქალაქეს) უნდა უქმნიდეს სამუშაო გარემოს. ხელისუფლება კი თავისი მიდგომებით აშენებს უზარმაზარ კედელს საზოგადოებასა და ძალოვან სისტემას შორის და ამით, ერთის მხრივ რისკებს უზრდის თავად პოლიციელებს, მეორეს მხრივ, საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას - უკვე ვხედავთ რიგი დაჯგუფებების აქტივობებს, დაუსჯელობის განცდას...

- ეს არათუ მაღალი, კრიტიკული მნიშვნელობის რისკებს წარმოშობს, მათ შორის, ეროვნული უსაფრთხოების პრიზმაში: რომ გადახედოთ რუსულ დოქტრინალურ სტრატეგიას საქართველოსთან მიმართებაში, ერთ-ერთი მუხლი სწორედ ამას ეხება - საქართველოში მოხდეს სოციალური დაპირისპირების ფონის ისეთ დონეზე გაღრმავება, რომ ადამიანებმა დაკარგონ ინსტიტუციების ნდობა, შესაბამისად, შემდეგ მოხდეს სოციალური ჩამოშლა. დღეს რაც საქართველოში ხდება, ერთი ერთზე ერგება რუსეთის სტრატეგიულ ინტერესებს და ამას ვინ აკეთებს? შენივე სახელმწიფო, რომელსაც საერთოდ არ აინტერესებს არც პოლიციელის მუნდირი, არც მისი ავტორიტეტი, არც მისი ხელფასი, არც მისი სოციალური უზრუნველყოფა. ეს ხალხი კი იმდენად რთულ სოციალურ-ეკონომიკურ გარემოში ცხოვრობს, სამსახურს უბრალოდ ვერ ტოვებს. ხოლო ვინც წავიდა, იმგვარი ხალხით ჩაანაცვლეს, რომლებიც ვერასდროს მოხვდებოდნენ პოლიციაში შესაბამისი უნარ-ჩვევების უქონლობის გამო.

- მათ სახელმწიფომ მისცა იარაღი, აღჭურვა ძალაუფლებით და მიუშვა ხალხთან... ჩვენ არ ვიცით ვინ არიან ისინი, მაგრამ ვხედავთ მათ ქცევებს...

- გაითვალისწინეთ ისიც, რაც ბოლო პერიოდში ქუჩაში ხდება: კრიმინალური აქტები ქუჩაში, აბსოლუტური თვითნებობა და თავსგასულობაა ნებისმიერი სოციალური კლასტერის მხრიდან. სადაც კანონი აღარ კანონობს, იქ ძალისმიერი გარჩევები შემოდის. ოთხი-ხუთი მკვლელობა მოხდა თან ისეთი მძიმე და გახმაურებული, რომ ბევრი თვის განმავლობაში არ მომხდარა ჯამურად. ეს სწორედაც რომ ამის შედეგია. ეს პროცესი ისეთ ფაზაში შეიყვანს სახელმწიფოს, რომელიც ჩვენ უკვე ვიხილეთ და ჩვენდა სამწუხაროდ, ეს არ არის შორს, თუ ეს რეჟიმი დროულად არ გაჩერდა და არ შეჩერდა, მათ შორის ფიზიკურად!

საქართველოში ავტოკრატიის დამყარება ტექნიკურად ძალიან რთულია - ეს არ არის ბელარუსი, ეს არ არის რუსეთი, მათ შორის, მენტალური ფაქტორიდან გამომდინარე შესაძლოა, რაღაც მომენტში ავტორიტარიზმი დაამყარო, მაგრამ დიდი ხანი ვერ გაჩერდები, ადრე თუ გვიან ვითარება აგიფეთქდება, მით უმეტეს, რომ შენ ბუნებრივი რესურსები არ გაგაჩნია, რომ კეთილდღეობა გადაუნაწილო ყველას.

- უბრალოდ ეს საზოგადოებას დაუჯდება ძვირად...

- დიახ. ეს დაპირისპირება იმ დონემდე გაღრმავდება, რომ ჩვენ მივალთ მიკრო შიდა კონფლიქტებამდე და ეს სერიოზული პრობლემა იქნება, რომელსაც ექნება თავისი ეკონომიკური ეფექტები და ეკონომიკური კატაკლიზმები.

- გაქვთ ცნობები რა განწყობებია ე.წ. ძალოვან უწყებებში?

- მე რა ინფორმაციებიც მომდის, ნორმალურ თანამშრომლებში უკიდურესი ბრაზი და გაღიზიანებაა, ბევრი ადამიანი „წკიპზეა“, თუმცა ჩვენი პრობლემა იმაში მდგომარეობს, ბევრს ფინანსური ვალდებულება აქვს, იმგვარ სოციალურ განზომილებაში უწევთ ყოფნა, რომ სამსახურის არდაკარგვის შიშით ამ ყველაფერზე თვალს ხუჭავენ იდაყვზე „კბენის“ სანაცვლოდ. სამწუხაროდ, ეს რეალობაა.

- უხეშად რომ დავთვალოთ, პროცენტული თანაფარდობა როგორია განწყობების თვალსაზრისით?

- 50-50-ზე ალბათ (მეორე ნახევარი ლოიალურია ან ნეპოტიზმით და აქრონიზმით არის დანიშნული), შესაძლოა მეტიც - 60-40-ზე მგონია, რომ განიცდის და ნერვიულობს შინაგანად.

- ადამიანებს მუდმივად აქვთ მოლოდინი, მუდმივად მიმართავენ, „თქვენთვისაც ვიბრძვით, დადექით ჩვენს მხარესო“, ახსენებენ საბჭოთა მილიციასაც კი 9 აპრილის მოვლენების დროს ... თქვენ მსგავსი გარღვევის მოლოდინი არ გაქვთ...

ჯერ-ჯერობით ამგვარ ინდიკატორს ვერ ვხედავ. თუმცა იმდენად ცვლადი გარემოა, რომ არავინ იცის კატალიზატორის როლს რა ითამაშებს.