პოლონეთი და ჩეხეთი ლობირებენ შენგენის ზონაში თავისუფალი გადაადგილების შეზღუდვას რუსი დიპლომატებისთვის, რომლებსაც ამ ქვეყნების დაზვერვის სამსახურები დიპლომატიური სტატუსის საფარქვეშ ევროპაში დივერსიების განხორციელებასთან აკავშირებენ. ამის შესახებ Rzeczpospolita-ს წყაროები ეუბნებიან.

„ნებისმიერი იდეა, რომელიც რუსებს ურთულებს სადაზვერვო საქმიანობას პოლონეთში და მთლიანად ევროკავშირში, გამართლებულია“, - თქვა პოლონეთის კონტრდაზვერვის სამსახურის ყოფილმა ხელმძღვანელმა, პოლკოვნიკმა იაცეკ მონკამ. „შემთხვევითი არ არის, რომ ინიციატივა მოდის ჩეხეთის სამსახურებიდან, რომლებიც უკვე მრავალი წლია ებრძვიან რუსული დაზვერვის საქმიანობას".

პრაღამ ინიციატივა - შენგენის ზონაში რუსი დიპლომატების გადაადგილების აკრძალვის შესახებ, რომლებსაც მან უწოდა "გრუ-ს და სხვა სპეცსამსახურების აგენტები" - 2023 წლის ნოემბერში წამოაყენა. 2024 წლის ივნისში ჩეხეთს მხარი დაუჭირეს დანიამ, ესტონეთმა, ლატვიამ, ლიეტუვამ, ნიდერლანდებმა, პოლონეთმა და რუმინეთმა, რომელთა საგარეო საქმეთა მინისტრებმა შესაბამისი წერილები გაუგზავნეს ევროკავშირის მთავარ დიპლომატს ჯოზეფ ბორელს. მიმართვას მხარი დაუჭირა ნატოს მაშინდელმა გენერალურმა მდივანმა იენს სტოლტენბერგმაც. 2025 წლის დასაწყისში ჩეხები ცდილობდნენ ამ პუნქტის შეტანას ევროკავშირის ანტირუსული სანქციების მე-16 პაკეტში.

წინადადებას მხარი უსაფრთხოების ექსპერტებმა დაუჭირეს. კერძოდ, ეროვნული დაცვის ოფისის (UOP) დაზვერვის სამსახურის უფროსის ყოფილი მოადგილე პეტრ ნემჩიკი აცხადებს, რომ რუსი დიპლომატები „ხშირად ასრულებენ დაზვერვის სამსახურთან დაკავშირებულ დავალებებს“ დიპლომატიური იმუნიტეტის გამოყენებით. ამიტომ, მისი აზრით, მათთვის მოგზაურობისას ნებისმიერი სირთულის შექმნას დიდი მნიშვნელობა აქვს. მან გაიხსენა, რომ მრავალი წლის განმავლობაში შეერთებულ შტატებში საბჭოთა დიპლომატებს ქვეყანაში გადაადგილება ეკრძალებოდათ; მათ მხოლოდ იმ ქალაქში ან შტატში მოგზაურობის უფლება ჰქონდათ, სადაც მათ დიპლომატიური აკრედიტაცია ჰქონდათ.

Dziennik Gazeta Prawna-ს ჟურნალისტის, ზბიგნიევ პარაფიანოვიჩის თქმით, რუსების წინააღმდეგ შეზღუდვები „მოქმედების ერთადერთი გონივრული გზაა“. პოლონეთში აკრედიტებული რუსი დიპლომატები მკაცრი კონტროლის ქვეშ იმყოფებიან, მაგრამ ეს არ ეხება მათ კოლეგებს რესპუბლიკის მეზობელი ქვეყნებიდან. "სანამ ცალკეულმა ქვეყნებმა არ გააცნობიერეს, რომ რუსი კონსულები იყენებენ შენგენის ზონას, მათი დაჭერის რისკი მინიმალური იყო. რადგან, მაგალითად, ჩეხეთის რესპუბლიკის საკონსულოს თანამშრომელი იშვიათად ხვდებოდა ABW-ის ინტერესის ზონაში", - განმარტავს ის. პარაფიანოვიჩმა დასძინა, რომ პოლონეთის კონტრდაზვერვა ყველა რუს კონსულს განიხილავს, როგორც რუსეთის სპეცსამსახურების ნაწილს.

პოლონეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს მონაცემებით, ამჟამად პოლონეთში 21 რუსი დიპლომატია - ვარშავის საელჩოში და გდანსკსა და კრაკოვში გენერალურ საკონსულოებში. ეს არის სამი წლის წინ პოლონეთში მოქმედი მთელი რუსული დიპლომატიური კორპუსის მესამედი. 2024 წლის ივნისიდან ისინი გადაადგილდებიან მხოლოდ საკონსულო ოლქის ტერიტორიაზე.

რესპუბლიკის სპეცსამსახურების შეფასებით, ევროკავშირის ქვეყნებში დიპლომატიური სტატუსის მქონე რუსების 20% დაზვერვის ოფიცერია. ეს ნიშნავს, რომ ჰიბრიდულ თავდასხმებში ჩართულ 400 აგენტს შეუძლია თავისუფლად გადაადგილდეს ევროკავშირის მასშტაბით, - განაცხადა პოლონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა რადოსლავ სიკორსკიმ ბრიუსელში.