პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა გამოცემა „უკრაინსკაია პრავდასთვის“ მიცემულ ვრცელ ინტერვიუში საქართველოს ევროინტეგრაციის მომავალზე, მიხეილ სააკაშვილის ბედზე, ასევე იმაზე ისაუბრა, რატომ არ ჩასულა ამ დრომდე უკრაინაში და მზადაა თუ არა საქართველო, ოკუპირებული ტერიტორიები საომარი გზით დაიბრუნოს. „აქცენტი“ ამ ინტერვიუს თარგმანს გთავაზობთ:

– მადლობა თქვენი დროისა და მხარდაჭერისათვის. ჩვენს ქვეყნებს თანამშრომლობის, მეგობრობისა და ურთიერთდახმარების გრძელი ისტორია აქვთ. 2008 წელს, როცა რუსული ტანკები თბილისის სიახლოვეს იდგნენ, ჩვენი პრეზიდენტი ფაქტობრივად პირველი პოლიტიკური ლიდერი იყო, რომელიც საქართველოში ჩავიდა. მოკლედ როგორ შეაფასებდით ჩვენს ურთიერთობებს ომის დაწყების დროიდან?

– მოკლედ? - არ შეესატყვისება ჩვენი ერთობლივი ისტორიის სტანდარტებს. არსებობს გრძნობები, ჩვენი ხალხების გრძნობები ერთმანეთის მიმართ და ეს ისაა, რასაც ყოველთვის ვხედავდი და რაც მაოცებდა ჯერ კიდევ ომამდე: ყოველთვის, როცა მიდიხარ უკრაინაში ან ხვდები უკრაინელებს, რომლებიც აქ ჩამოდიან, ეს ნამდვილი ურთერთმეგობრობის განცდაა და არა რაიმე ხელოვნურის. ვფიქრობ, ეს იმას უკავშირდება, რომ ბევრი მსგავსი რამ გამოვიარეთ არა მარტო უახლოეს წარსულში, არამედ ბოლო ორი ათწლეულის განმავლობაში და უფრო ადრეც, ეს კი ძლიერ ურთიერთგაგებას წარმოშობს.

პირადად მახსოვს, საფრანგეთში ქართველი ემიგრანტის ქალიშვილად ცხოვრებისას უკრაინულ ახალგაზრდობასთან ჩვენი ერთობლივი ბრძოლა. ყოველ ჯერზე, როცა საბჭოთა ლიდერი პარიზში ჩამოდიოდა, ერთად გავდიოდით საპროტესტო აქციებზე, ხანდახან ერთად გვაკავებდნენ კიდეც. ამან ჩვენს შორის ბევრი კავშირი წარმოშვა.

არსებობდა ასევე ქართველებსა და უკრაინელებს, როგორც სსრკ-ში შემავალი რესპუბლიკების წარმომადგენლებს შორის მჭიდრო კავშირები საერთაშორისო ორგანიზაციებში.

ასე, რომ ჩვენს შორის კავშირი არახალია.

– ომის დაწყების დროიდან არაერთი დასავლელი ლიდერი იყო ჩამოსული უკრაინაში სოლიდარობის გამოსახატად. თქვენ არ ჩამოსულხართ. რატომ?

– ყოველთის მზად ვიყავი ჩამოსასვლელად და ახლაც მზად ვარ. თუ გადასცემთ ჩემს სიტყვებს, ხვალვე შემიძლია ჩამოსვლა.

– მაგრამ რატომ არ მიგიწვიათ, თქვენი აზრით, პრეზიდენტმა ზელენსკიმ?

– ეს რაიმე პირადული არაა. ვფიქრობ, ეს ისაა, რაც ამ ეტაპზე არცთუ დამაკმაყოფილებელ ურთიერთობებად აღვწერეთ ჩვენს სამთავრობო წრეებს შორის. გარკვეულწილად, ამის შედეგებს განვიცდი. თუმცა ისევ და ისევ, მზად ვარ და დარწმუნებულიც ვარ, რომ გვექნება მსგავსი შესაძლებლობა. ვიმედოვნებ, რომ მსგავსი შემთხვევა გაჩნდება ყირიმის პლატფორმის ფარგლებში.

– მიწვევა უკვე მიიღეთ?

– ჯერ არა. ვფიქრობ, ეს ჯერ არაა ორგანიზებული.

– არ მინდა, ვისაუბრო უკრაინის ხელისუფლების ან პრეზიდენტის სახელით, მაგრამ შემიძლია, ვისაუბრო უკრაინული საზოგადოების სახელით. მას უყვარს ქართველი ხალხი და ბევრ რამეში მხარს უჭერს ქართველებს, თუმცა ბოლო 16 თვის განმავლობაში თვლის, რომ საქართველოს ხელისუფლება რუსეთისკენ იხრება და ამას მტკიცებულებებიც გააჩნია. თბილისსა და მოსკოვს შორის ავიამიმოსვლის ამაწინანდელმა აღდგენამ უკრაინაში ფართო რეზონანსი გამოიწვია. და აქ საქმე მხოლოდ ფრენების აღდგენაში არაა. რეისებს ასრულებს კომპანია „აზიმუტი“, რომელიც ოკუპირებულ ყირიმშიც დაფრინავს. თვლით თუ არა ამას არა მარტო უკრაინის, არამედ თავად საქართველოს უხეშ ღალატად, რომლის ნაწილი [აფხაზეთი და ცხინვალის რეგიონი] ამ დრომდე ოკუპირებულია რუსეთის მიერ?

– მე საჯაროდ და ძალიან სერიოზულად დავაფიქსირე პოზიცია ამ ნაბიჯის წინააღმდეგ, ისევე, როგორც სხვა იმ ნაბიჯებთან დაკავშირებით, რომელიც, ჩემი აზრით, არ შეესაბამება მომავლის ქართულ ხედვას, იმის ქართულ ხედვას, თუ ვინაა ჩვენი პარტნიორი.

ვფიქრობ, არსებობს მკაფიო დისტანცია, რომელიც იზრდება, მე ვიტყოდი, საქართველოს ხელისუფლების სულ მცირე, გამონათქვამებსა და ხალხის ნებას შორის და ამ უკანასკნელს სადღეისოდ გაცილებით მეტად წარმოვადგენ მე, ვიდრე ისინი.

მაგრამ ოპტიმისტურად ვარ განწყობილი, რადგან ვთვლი, რომ ქარველი ხალხი არ შეცვლილა.

– მაგრამ თვლით თუ არა სწორ ნაბიჯად უკრაინის მიერ ქართველი ჩინოსნების დასანქცირებას?

– ვფიქრობ, პრეზიდენტის მხრიდან ძალზე უცნაური იქნებოდა, ხელი შეეწყო საკუთარი ქვეყნის ხელისუფლების წინააღმდეგ სანქციების დაწესებისთვის.

როგორი შეხედულებებიც არ უნდა მქონდეს, რიგ შემთხვევებში კი მიღებულ გადაწყვეტილებებს ვაპროტესტებ, მე ამას არ გავაკეთებდი, რადგან ვთვლი, რომ ეს დამღუპველი იქნებოდა ქვეყნისათვის.

ჩემი მთავარი საწუხარი უკავშირდება იმას, რომ ქვეყანამ იაროს სწორი მიმართულებით, რომლითაც ყოველთვის სურდა სიარული. და ეს ძალიან ახლოსაა სწორედ უკრაინელებისა და რუსული აგრესიის წინააღმდეგ უკრაინელთა ბრძოლის წყალობით. ვერასოდეს დავუახლოვდებოდით ამდენად ევროკავშირს, რომ არა უკრაინელი ხალხის ბრძოლა. ვფიქრობ, ქართველ ხალხს ეს ძალიან კარგად ესმის და ამის გამო ძალიან მადლიერია, რადგან ეს არის გზა, რომელსაც იგი ჯერ კიდევ დამოუკიდებლობის დააწყისში დაადგა, რომლისთვისაც არასოდეს უღალატია და ღრმად ვარ დარწმუნებული, არასოდეს უღალატებს.

ასევე მწამს, რომ ჩვენ ერთად მივუერთდებით ევროკავშირს. შესაძლოა, არა ერთდროულად, მაგრამ ერთად ვიდგებით ერთ მხარეს. ეს რწმენა ორიოდ კვირის წინ ევროპარამენტშიც გამოვხატე და ეს ლიტონი სიტყვები არაა – ეს ისაა, რისიც გულწრფელად მწამს.

არა მგონია, ცალკეულ პოლიტიკურ შეხედულებებსა და მთავრობის რიგ წევრებს ადამიანების სიღრმისეული სწრაფვების შეცვლა შეეძლოთ. მთავრობა, რომელიც სადღეისოდ გვყავს, ქართველმა ხალხმა ევროკავშირში უსწრაფესი ინტეგრაციის პროგრამის განსახორციელებლად აირჩია და ეს ისაა, რაც კონსტიტუციაში გვაქვს გაწერილი, რომელიც ვცდილობ, დავიცვა და არათუ ვცდილობ, დავიცავ კიდეც.

– მაგრამ გაუგებდით უკრაინის ხელისუფლებას, ზოგიერთი ქართველი ჩინოსნებისთვის რომ სანქციები დაეწესებინა?

– ისევ და ისევ, ამ თემაზე ვერ ვისაუბრებ, ეს უბრალოდ უადგილოა პრეზიდენტის მხრიდან. ანალიტიკოსი რომ ვიყო, დავაფიქსირებდი ჩემს აზრს.

– როგორი იქნება შემდეგი ნაბიჯები რუსეთთან რიგი კავშირების აღდგენის მიმართულებით? მოარული ხმების თანახმად, აღდგება რუსეთან სარკინიგზო კავშირიც. ეს ნიშნავს, რომ აფხაზეთიც ამ მარშრუტის ნაწილი იქნება, აფხაზეთი კი ამ დრომდე რუსეთის კონტროლქვეშაა.

– ხმა ბევრი დადის. ვფიქრობ, რუსეთმა იგრძნო, რომ არსებობს გარკვეული სივრცე მანევრირებისთვის და ახლა ნიადაგის მოსინჯვას ცდილობს, რაც ტიპური რუსული ტაქტიკაა. ისინი უკრაინასთან ომს აგებენ. ჩემი ხედვით, უკვე წააგეს კიდეც მრავალი მიზეზით - როგორც პოლიტიკურით, ისე ფსიქოლოგიურით, საერთაშორისოთი. სამხედრო თვალსაზრისით ჯერ ბოლომდე არ წაუგიათ, მაგრამ ეს ისაა, რაც უნდა მოხდეს. სხვა გამოსავალი შექმნილი ვითარებიდან არ არსებობს.

გრძნობენ რა ამას, ისინი ამავდროულად იღებენ არაერთმნიშვნელოვან, რბილად რომ ვთქვათ, სიგნალებს საქართველოს ხელისუფლებისგან და ახლა ცდილობენ იმის მოსინჯვას, რამდენად შორს შეეძლებათ წასვლა.

ეს ისაა, რასაც ყოველთვის ვამბობდი: როგორც კი რუსეთი გრძნობს, რომ არ არსებობს შეუპოვრობა - ეს კი არაა იგივე, რაც წინააღმდეგობის გაწევა... მესმის, რომ საქართველო ოკუპირებულია და თავად ვერ წევს წინააღმდეგობის პოლიტიკას, მაგრამ საქართველოს გაბედულობა და შეუპოვრობა ჰმართებს, რადგან მათი არარსებობის ნებისმიერი ნიშანი უბიძგებს რუსეთს მცდელობებისკენ, შეამოწმოს, რამდენად შორს შეეძლება წასვლა. სწორედ ამას ვხედავთ ახლა. ეს მოცადეს ფრენების კუთხით. ახლა შესაძლოა, მოცადონ რკინიგზის მიმართულებით. აპირებენ, მოცადონ სხვა არაერთი რამ. ამდენად, ვფიქრობ, ძალზე მნიშვნელოვანია, მოვახდინოთ ჩვენი შეუპოვრობის დემონსტრირება.

მე პირადად, უდავოდ, წინააღმდეგი ვიქნები, ისევე, როგორც აქამდე. არ გამაჩნია ფაქტობრივი აღმასრულებელი უფლებამოსილებები რომელიმე ამ გადაწყვეტილების შესაჩერებლად. თუმცა გამაჩნია ხალხის და არა მთავრობაში მყოფი რომელიმე პირის მიერ მონიჭებული უფრო მძლავრი ძალაუფლება და ვიცი, რომ გამოვხატავ ქართველი ხალხის უმრავესობის ნებას, ქართველ ხალხთან თამაშს კი არავინ უნდა ეცადოს.

- რაკი აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის საკითხებს შევეხეთ, საქართველოს მთავრობის ოფიციალური პოზიცია ასეთია: "ტერიტორიებს მშვიდობიანი გზით დავიბრუნებთ". მაგრამ როგორაა ეს შესაძლებელი არსებულ ვითარებაში? პირადად ჩემთვის ეს უბრალოდ განცხადებად ჟღერს. და რამდენად სიმართლეა, რომ უკრაინის ხელისუფლების წარმომდგენლები საქართველოს ფაქტობრივად რაღაც მეორე ფრონტის გახსნის მსგავსს სთხოვენ?

- ვფიქრობ, ნებისმიერმა, ვინც სტრატეგიულ საკითხებში ერკვევა, იცის, რომ ეს უაზრობაა. შესაძლოა, არიან ადამიანები, რომლებიც გარკვეულ რაღაცებს ამბობენ უკრაინასა თუ აქ (უფრო მეტად აქ, მაგრამ ხანდახან უკრაინაშიც და ამ რაღაცების კომენტირებას არ დავიწყებ, რადგან არ ვთვლი საჭიროდ ომში მყოფი ადამიანების გამონათქვამების კომენტირებას), მაგრამ მეორე ფრონტის გახსნა უაზრობაა და ეს ძალიან კარგად იციან ჩვენმა დასავლელმა პარტნიორებმაც.

ამავდროულად, ვთვლი, რომ არსებობს ძალიან კარგი გამოსავალი და პერსპექტივა საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებისთვის, რადგან როგორც უკვე ვთქვი, დარწმუნებული ვარ, რომ უკრაინა მოიგებს ომს, სრულად აღიდგენს სუვერენიტეტს საკუთარ ტერიტორიაზე და არ დატოვებს არც ერთ გზას გაყინული კონფლიქტებისა და მსგავსი რაღაცებისთვის, ჩვენ კი წარსულიდან ვიცით, რას ნიშნავს ეს. ასე, რომ ჩემი მტკიცე პოზიცია, რომელიც ამერიკელ და ევროპელ პარტნიორებთანაც გამოვხატე, იმაში მდგომარეობს, რომ ბოლოს, სამშვიდობო თუ ნებისმიერი სხვა ფორმის მოლაპარაკებების დროს, როცა უკრაინა ჩათვლის, რომ სურს, მოლაპარაკებების მაგიდას მიუჯდეს იმის საბოლოოდ განსასაზღვრად, რა იქნებოდა გამარჯვება იმ მომენტისთვის, იმ დროისთვის, დარწმუნებული ვარ, მთელი ევროპის ინტერესში იქნება, რუსეთს ყველა ოკუპირებული ტერიტორიის გათავისუფლება სთხოვოს.

მიზეზი ძალიან მარტივია. და ამას ვამბობ არა მარტო როგორც ქართველი. თუ რუსეთი ერთხელ და სამუდამოდ არ აღიარებს, რომ დიდი თუ პატარა მეზობლების ტერიტორიების ოკუპაციის უფლება არ აქვს, იგი დარჩება რუსეთად და 5, 10, 15 წელიწადში იგივეს გაიმეორებს საკუთარი იმპერიული ამბიციების დასაკმაყოფილებლად. შესაბამისად, თუ ჩვენი ევროპელი და ამერიკელი პარტნიორები მოლაპარაკებებში მონაწილეობისას რუსეთს ამას არ მოსთხოვენ, 15 წელიწადში მოუწევთ იგივეს გამეორება, რასაც ამბობენ 2008 წლის ომზე, უფრო ადრეულ - 1991, 1992 წლის ომებზე, 2014 წლის ყირიმზე: „უფრო სწორხაზოვნები და ძლიერები უნდა ვყოფილიყავითო".

ეს გადამწყვეტი მომენტი იქნება ევროპული ისტორიისთვის, დემოკრატიისთვის, ამ კონტინენტის თავისუფლებისა და იმისთვის, თუ როგორი იქნება მომავალი რუსეთი.

– ანუ, თქვენ ამ ოკუპირებული ტერიტორიების საომარი გზით დაბრუნების არ გჯერათ?

- არა, არ გვჯერა.

- მაგრამ როგორ გესახებათ საქართველოს შენატანი იმაში, რომ უკრაინას მისი ოკუპირებული ტერიტორიების დბრუნებაში დაეხმაროს? ჩვენთან ბევრი ქართველი მოხალისე იბრძვის. კიდევ რა სახის დახმარების გაწევა შეგიძლიათ უკრაინისთვის მისი ტერიტორიების გათავისუფლებაში?

- ჩვენც გამოვიარეთ ომები, სამგზის გვქონდა რუსული აგრესიის შემთხვევები და შესაძლებლობები არ გაგვაჩნია. რუსული ტანკები თბილისიდან 30 კმ-ში დგანან, ამდენად, არსებობს ამ კუთხით გარკვეული შეზღუდვები. მართალია, ამას მთავრობა ხანდახან სათავისოდ იყენებს ამა თუ იმ მოსაზრებებიდან გამომდინარე, მაგრამ ის, რომ გარკვეულწილად შეზღუდულები ვართ, სიმართლეა. ამგვარად, ჩვენთვის არ არსებობს სამხედრო ვარიანტი და მეორე ფრონტი, რომელიც უკრაინას დაეხმარებოდა. უკრაინას დიდი ტერიტორია აქვს, საკუთარი სამხედრო რესურსები და სულ სხვა პოტენციალი. მაგრამ საქართველო, როგორც ქვეყანა, ვფიქრობ, ძალიან მნიშვნელოვანია უკრაინისთვის, რადგან ხალხს, რომელმაც იგივე გამოიარა, საუკეთესოდ ესმის უკრაინის და სრულად უჭერს მას მხარს ამჟამიდელ მძიმე ვითარებაში.

– კიდევ ერთი საკითხი, რომელიც უკრაინელებს აღელვებთ, მიხეილ სააკაშვილის პატიმრობაა. იცით, რომ ისიც უკრაინის მოქალაქეა. ვოლოდიმირ ზელენსკის არაერთგზის მოუმართავს თქვენთვის და საქართველოს ხელისუფლებისთვის მისთვის სამედიცინო დახმარების აღმოსაჩენად და უკრაინისთვის დასაბრუნებლად. რატომ ამბობთ სააკაშვილის შეწყალებაზე უარს? რაიმე სახის გარე ზეწოლას თუ განიცდით ამ საკითხში?

– იმიტომ, რომ პასუხისმგებელი ვარ უპირველესად ქართველი ხალხის წინაშე და როგორც პრეზიდენტი, ვალდებული ვარ, ანგარიში გავუწიო იმას, რას გრძნობს ქართველი ხალხი. ქართველებმა გამოიარეს 8, 9 წელი სააკაშვილის რეჟიმისა, რომელმაც ბევრი მსხვერპლი დატოვა და ეს ის საკითხია, რომელიც საზოგადოებას დღემდე ჰყოფს.

ქართველები სააკაშვილს უდანაშაულოდ არ მიიჩნევენ. სხვა საკითხია, რომ შესაძლოა, არ ეთანხმებოდნენ იმას, რომ მას არ ექცევიან ისე, როგორც უნდა ექცეოდნენ პრეზიდენტს. ქართველები ხომ ძალიან ჰუმანურები არიან, ძალიან ტოლერანტულები. მოსახლეობის განცდა იმგვარია, რომ სააკაშვილმა პასუხი უნდა აგოს მისი რეჟიმის დროს ჩდენილი რიგი დანაშაულებისთვის - შესაძლოა, არა პირადად მის მიერ, მაგრამ მისი ხელმძღვანელობის პირობებში ჩადენილისთვის. ამგვარია განცდა მთლიანობაში. თუმცა ამავდროულად, არსებობს განცდა, რომ მას ღირსეულად უნდა მოეპყრონ და რომ გამოსავალი უნდა მოიძებნოს. აქ უნდა აღვნიშნო, რომ ექსტრადირებაზე განაცხადი არ ყოფილა. ეს ყველაფერი მთავრობის პასუხისმგებლობაა.

შეწყალება - ეს უფრო მორალური საკითხია, რომელზეც პასუხისმგებლობა მაკისრია ადამიანების წინაშე, თანაც სხვადასხვა ტიპის ადამიანების. მაგრამ ვმუშაობ დიპლომატიურ თანამეგობრობებთან, ევროპაში საკუთარ კონტაქტებთან და ვცდილობ მუშაობას მთავრობასთანაც იმგვარი გამოსავლის მოსაძებნად, რომელიც უკეთ უპასუხებს იმას, როგორ უნდა ვეპყრობოდეთ ყოფილ პრეზიდენტს.

სამწუხაროდ, ხელისუფლება ჯერ არ რეაგირებს. ისინი შესაძლოა, სხვადასხვაგვარად რეაგირებდნენ ექსტრადირების განაცხადზე, მაგრამ რეაგირება აუცილებელია. ისინი არიან პასუხისმგებლები ამ გადაწყვეტილებაზე.

– მაგრამ არ თვლით, რომ ამან შესაძლოა, უკრაინასა და საქართველოს შორის მეგობრობა შეარყიოს?

– ვიმედოვნებ, რომ არა და ვფიქრობ, რომ არა. ვთვლი, რომ ჩვენი ურთიერთობები ამაზე მაღლა დგას. დიახ, ეს ძალზე სერიოზული საკითხია, რადგან ეხება ყოფილ პრეზიდენტს, მაგრამ ისევ და ისევ, უზენაესი მოსამართლე აქ ქართველი ხალხია, რომელმაც ის წლები გადაიტანა. უცხოეთიდან ყოველთვის რთულია იმაზე მსჯელობა, რა გავლენა მოახდინა ამა თუ იმ რეჟიმმა მოსახლეობაზე და ალბათ, ესეც გასათვალისწინებელია.

დარწმუნებული ვარ, მოვძებნით შექმნილი ვითარებიდან გამოსავალს.

– პირადად თქვენთვის თუ მოუმართავს ვოლოდიმირ ზელენსკის სააკაშვილის შეწყალების თხოვნით?

– ბევრს მოუმართავს, მაგრამ ვუხსნი მათ, რომ შეწყალება არსებულ ვითარებაში გამოსავალი არ არის სწორედ ქართველი ხალხის გამო, თუმცა არსებობს სხვა გზები და თუკი არსებობს ზეწოლა, ეს ზეწოლა უნდა მიიმართოს იქით, სადაც პასუხისმგებლობაა და ძალაუფლება რამის შესაცვლელად.

მაგალითად, არსებობს ელექტრონული სამაჯური. როგორც უკვე ვახსენე, ეს მთავრობის პასუხისმგებლობაა - მან უნდა იპოვოს გზები, რომლებიც უფრო მეტად შეესაბამება გარე სამყაროში მიმდინარე მოვლენებს.

საკითხი არახალია. მრავალი ქვეყნის პრეზიდენტები ყოფილან გასამართლებულები და ხანდახან გვესმის მსგავსი რამ სხვა ქვეყნებიდან. მაგრამ არსებობს საერთო მიდგომებიც მსგავსი სახის სირთულეების გადასაჭრელად და ვალდებულები ვართ, მეტად მივესადაგებოდეთ ამ მიდგომებს.

– არ შემიძლია, არ გკითხოთ ჩემი კოლეგის - ნიკა გვარამიას შესახებ, რომელსაც 3,5-წლიანი პატიმრობა აქვს მისჯილი. ამ თემაზე არსებობს არაერთი ორგანიზაციის, მათ შორის ჟურნალისტურის განცხადებები. თქვენ ჯერ-ჯერობით არც ის შეგიწყალებიათ, მიუხედავად იმისა, რომ ამ შემთხვევაში ცოტა განსხვავებული ვითარება გვაქვს, ვიდრე სააკაშვილის შემთხვევაში ...

– ეს სულ სხვა სიტუაციაა. ერთადერთი მსგავსება იმაშია - და ამის შესახებ ევროპარლამენტშიც განვაცხადე, რომ პრეზიდენტი ზეწოლის ქვეშ ვერ შეიწყალებს, რადგან მაშინ მასზე შიდა გავლენაც შეიძლება, დაიწყოს. სადღეისოდ დაახლოებით 3000 პატიმარი გვყავს და მათი ოჯახების ნებისმიერ წევრს, მეგობარს ან გავლენის ჯგუფებს შეუძლიათ ზეწოლის დაწყება.

ასე, რომ ეს გადაწყვეტილება ჩემზეა, მე ვგრძნობ პასუხისმგებლობას და ვიმოქმედებ მის შესაბამისად, ვიმოქმედებ, როცა გადავწყვეტ, გადავდგა ეს ნაბიჯი თუ არა. რაც ნაკლები გავლენა იქნება გარედან, მით უკეთესი იქნება შეწყალებისთვის. ხელისუფლებაზე ზეწოლა და პასუხის მოთხოვნა კი სხვა საქმეა. შეწყალების დისკრეციული უფლებამოსილება ნებისმიერი - დიდი თუ პატარა ქვეყნისთვის, გამოყენებული კამპანიის მასშტაბების მიუხედავად, ზეწოლის საგანი ვერ იქნება.

თავადაც გახლდით ამ ჟურნალისტის ძალზე უგუნური სიტყვების სამიზნე. ის მხოლოდ ჟურნალისტი არ ყოფილა, სხვადასხვა დროს იყო პროკურორიც და არა ის პროკურორი, რომელიც ნამდვილ მართლმსაჯულებას ახორციელებდა. მაგრამ ადამიანებმა პასუხი უნდა აგონ მხოლოდ იმ საქციელებზე, რომელთა გამოც ისინი გაასამართლეს, აზრის გამოთქმის თავისუფლება კი ის უფლებაა, რომელიც ყველამ უნდა დავიცვათ.

- მინდა, გკითხოთ ასევე ბუქარესტის სამიტსა და უკრაინისა და საქართველოს სწრაფვაზე, ნატო-ს ნაწილი გავხდეთ. სამწუხაროდ, 2008 წელს ევროპაში ზოგიერთმა პოლიტიკურმა ლიდერმა ამ გზაზე უარგვყო. ჩვენ ვიცით, რომ არსებობს მხოლოდ ერთი გზა, სამომავლოდ დავიცვათ თავი და ეს ნატო-ს წევრობაა, მაგრამ იქმნება შთაბეჭდილება, რომ საქართველომ ამაზე უარი თქვა. ასეა?

– ვფიქრობ, გერევათ საქართველო ცალკეულ პოლიტიკოსებში. არც ერთი პოლიტიკოსი ერთპიროვნულად არ წარმოადგენს ამ ქვეყანასა და მის ნებას, მით უფრო - ხალხის მიერ არაერთგზის დემონსტრირებული იმ მისწრაფების საწინააღმდეგოდ, რომელსაც ყველა სოციოლოგიური კვლევა ადასტურებს. დამოუკიდებლობის მოპოვების დღიდან ყველა ჩვენი პრეზიდენტი ევროატლანტიკურ ინტეგრაციას უჭერდა მხარს და მუშაობდა ამ მიმართულებით. ასე, რომ არ არსებობს არც ერთი ცალკე აღებული ადამიანი ან ადამიანთა ჯგუფი, რომელსაც შეუძლია, ეს შეცვალოს.

ამასთანავე, საქართველოს ორიენტაცია ასახულია ჩვენს კონსტიტუციაში და თუ ზოგიერთები აკეთებენ განცხადებებს, რომელიც კონსტიტუციას ეწინააღმდეგება, ეს საქართველოს შიდა პრობლემაა, მაგრამ არა სიგნალი იმისა, რომ საქართველო ორიენტაციას იცვლის.

დარწმუნებული ვარ, რომ უკრაინა წინ წაიწევს ამ გზაზე - შესაძლოა, ჩვენზე უფრო სწრაფად და ეს სწორიცაა იმის გათვალისწინებით, რისი დემონსტრირებაც მოახდინა თქვენმა ქვეყანამ ბოლო თვეებში. ვიცი, რომ ვილნიუსის მოახლოებული სამიტის წინ მიმდინარეობს მოლაპარაკებები უსაფრთხოების გარანტიების თაობაზე. იმედი მაქვს, სამიტი გაიმართება და ეს იქნება კიდევ ერთი ნაბიჯი ევროინტეგრაციის გზაზე.

თქვენ ბუქარესტის სამიტი და რიგი პარტნიორი ქვეყნების განწყობა ახსენეთ, - ვფიქრობ, უკრაინის ერთ-ერთი მთავარი გამარჯვება ამ ქვეყნების განწყობის ცვლილებაა, მათ მიერ რუსეთის რეალური ბუნების გაცნობიერება და იმის აღქმა, რომ მთლიანობაში ევროპის ის შიში თუ ამბივალენტური დამოკიდებულება არ იყო მართებული პასუხი რუსეთის ქმედებებზე.

– ბოლო 16 თვის განმავლობაში უკრაინა ძალზე მაღალ ფასს იხდის იმაში, რომ ევროკავშირის წევრი გახდეს, საქართველოში კი ამ ხნის განმავლობაში სხვადასხვაგვარი მოვლენები ვითარდებოდა. თქვენ მხარი დაუჭირეთ საპროტესტო აქციის მონაწილეებს, რომლებიც უცხოელი აგენტების შესახებ კანონს აპროტესტებდნენ. მადლობას გიხდით ამისთვის და ვთვლი, რომ ეს თქვენი მხრიდან ძალზე მნიშვნელოვანი ნაბიჯი იყო. გრძნობთ თუ არა, რომ ამ პერიოდში საქართველო ევროპულ კავშირს ასევე დაუახლოვდა?

– ვფიქრობ, რომ ასეა. მართალია, სახეზე გვაქვს შეშფოთების ჟესტები ხელისუფლების მხრიდან, მაგრამ მოსახლეობის მნიშვნელოვანი ნაწილისთვის, რომელიც ევროინტეგრაციას უპირობოდ უჭერს მხარს, ეს ევროინტეგრაცია ისევ და ისევ უკრაინის წყალობით რაღაც რეალურად იქცა. აქამდე იყო მოძრაობა ევროპის მიმართულებით, ჩვენ ფაქტობრივად გავიარეთ ასოციაცია, სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაცია... ორი წელიც არ გასულა მას შემდეგ, რაც აქ პრეზიდენტ ზელენსკის, პრეზიდენტ სანდუსა [მოლდოვის ლიდერს] და შარლ მიშელს [ევროკავშირის საბჭოს პრეზიდენტს] ვმასპინძლობდი. ჩვენ წარმატებულ ასოცირებულ ტრიოს წარმოვადგენდით, რომელიც ევროკავშირისკენ მიდიოდა და არ არსებობდა განცდა, რომ საქართველო უკან იხევდა ან რაიმე მსგავსის. ასე, რომ ეს მოძრაობა იყო ყოველთვის. მაგრამ უკრაინის ბრძოლამ, მისმა შეუპოვრობამ ევროკავშირის კარი გახსნა და ის, რაც გრძელვადიან პერსპექტივად წარმოჩინდებოდა, უცებ ერთი ხელის გაწვდენამდე დააახლოვა.

სწორედ ამიტომ აქვს საქართველოს მოსახლებას ესოდენ ცოცხალი რეაქცია, რომელიც ქუჩაში ვნახეთ და კიდევ შეიძლება, ვნახოთ, რადგან ხალხი ფიქრობს, აი, აგერაა, ერთი ხელის გაწვდენაზე, ის, რისკენაც ამდენხანს ვისწრაფვოდით და რაც შეიძლება, დავკარგოთ.

მე არ მსურს ამის დაკარგვა მხოლოდ იმის გამო, რომ ზოგიერთები არასწორ დროს არასწორ გადაწყვეტილებებს იღებენ. აი, ასეთ პარადოქსში გვიწევს ცხოვრება.

– როგორად გესახებათ უკრაინის გამარჯვება და რას ნიშნავს უკრაინის გამარჯვება ქართველი ხალხისა და თქვენთვის, როგორც პრეზიდენტისთვის?

– ეს იქნება გამარჯვება არა მარტო ქართველებისთვის, არამედ ფრანგებისთვისაც, გერმანელებისთვისაც, სხვებისთვისაც, რადგან ვფიქრობ, ახლა უკვე ყველამ გააცნობიერა, რას წარმოადგენს რუსეთი.

შესაძლოა, მათ ჯერაც არ ესმოდეთ, რა მოხდებოდა, რუსეთს რომ გაემარჯვა, მაგრამ ჩვენ - იგივე ბრძოლაგამოვლილ ქართველებს ეს ნამდვილად გვესმის.

– რა მოხდებოდა? საქართველოს ოკუპაცია?

– არ ვიცი, რაში გამოვლინდებოდა ეს. ეს ძალიან რთულია. არ ვფიქრობ, რომ გაიმარჯვებენ, ვიმედოვნებ, რომ არა. უკრაინის გამარჯვება კი იქნება როგორც საქართველოს, ისე ყველა ევროპული ქვეყნის გამარჯვება და სათავეს დაუდებს ევროპული უსაფრთხოების ახალი არქიტექტურის ჩამოყალიბებას. ეს ძალიან საინტერესოა და ეს ყველაფერი - ისევ და ისევ თქვენი, უკრაინელების წყალობით. იმას ვგულისხმობ, რომ თქვენ უკვე შეცვალეთ მსოფლიო, ევროპა ევროპად იქცა.

მიმუშავია ფრანგ დიპლომატად და ვიცი, რამდენად რთულია ეს. მიმუშავია ევროპული უსაფრთხოების საკითხებზე, ევროპული თავდაცვის საკითხებზე და ეს ყველაფერი ძალიან, ძალიან ნელა, უამრავი დაბრკოლებითა და არცთუ დიდი რწმენით ვითარდებოდა იმისა, რომ ევროპა ნამდვილ სამხედრო ძალად უნდა ქცეულიყო. ახლა კი ეს უკვე ფაქტია.

– და როგორად გესახებათ საქართველოს როლი უსაფრთხოების ამ მომავალ არქიტექტურაში?

– ვფიქრობ, საქართველოს მნიშვნელოვანი როლის შესრულება შეუძლია, რადგან ჩვენ უკრაიასთან, რუმინეთთან, ბულგარეთსა და თურქეთთან ერთად შავ ზღვას წარმოვადგენთ. ევროპა შავ ზღვას რაღაც შორეულ საზღვრად თვლიდა, რომლის იქითაც იყო terra incognita (უცნობი მიწა). ახლა მათ აღიარეს, რომ შავი ზღვა ევროპისა და ნატო-ს უსაფრთხოების ძალზე მნიშვნელოვანი ნაწილია. ორივე ორგანიზაცია ფაქტობრვად, შავი ზღვის სტრატეგიაზე მუშაობს, რაც იმის მანიშნებელია, რამდენად იქცა ეს რეგიონი მათი საკუთარი უსაფრთხოების ნაწილად. ეს ძალზე მნიშვნელოვანი ელემენტია, რადგან თუ შავი ზღვის ამ ნაპირზე არ იქნება ევროკავშირსა და ნატო-სთან დაკავშირებული ქვეყანა, ეს შავი ზღის უსაფრთხოების პრობლემა იქნება.

ამავდროულად, შავი ზღვა - ეს არა მარტო უსაფრთხოების სივრცეა, ეს არის სივრცე კავშირისთვის, ტრანზიტისთვის. სადღეისოდ რუსეთი ბლოკირებულია და ახალი სატრანზიტო გზები გადის კავკასიაზე, თურქეთზე, ისევ და ისევ შავ ზღვაზე. ცენტრალური აზიის ქვეყნები ცდილობენ, ევროკავშირთან კავშირის საკუთარი, რუსეთისგან დამოუკიდებელი გზები ჩამოაყალიბონ.

ეს ყველაფერი ახალი მსოფლიოა, რომელიც შენდება... ჯერ არ აშენებულა, მაგრამ პერსპექტივაშია. და ეს ყველაფერი - თქვენი, უკრაინელების დამსახურებით.